bi rêya tirkî pabuç yan zimanekê ewropî (bo nimûne frensî û inglîzî babouche bi rêya erebî بابوش/babûş/) ji îranî, bi farisî پاپوش(papûş) ji پا(pa: pê, ling) + پوش(pûş: -poş) ji lêkera پوشیدن (pûşîden: pêçan, niximandin). Heman peyv ketiye gelek zimanên ewropî yên din jî: spanî babucha, almanî Babusche, îtalî babbuccia, yûnanî παπούτσι (papoútsi), romanî papuc, polonî papuć û bambosz, mecarî papucs, çekî papuče, makedonî папуча (papuça), albanî papuçe...

ji dengê mirç yê siriştî yê dikare bêt bihîstin dema maçek tê dan li tiştekê/î

ji farisî باجه(bace / bacê) ji بادجاه(badcah) ji باد(bad: ba) + جاه(cah: cih) anku "cihê bayî, cihê ku ba tê re tê".

ji  îranî,  hevreha  soranî  پاشا(paşa),  farisî  پادشاه(padişah),  pehlewî  patexşah,  hexamenîşî pati-xşayeth-, têkilî paye +  şah.

ji inglîzî pagan ji latînî pāgānus (kafir < gundî, medenî, sivîl) ji pāgus (gund, ladê, varê)

protohindûewropî: peu- / pu- ("pak kirin, paqij kirin") protoaryayî: partî: pewagPehlewî: pak, pakih ("pak, paqij")Farisî: pak ("pak, paqij")Kurmancî: pak, paqij ("pak, paqij")Kurdî (Soranî): pak ("pak, paqij")Zazakî: pak ("pak, paqij")Sanskrîtî: paveka- ("pak, paqij")Latînî: purus, putus ("pak, paqij") > Frensî: pur,  Înglîzî:  pure Çavkanî: Horn p.62, Watkins  p.67, Etymonline

ji farisî پاکیزه (pakîze, pakîzê), hevreha kurmancî paqij.

ji îranî, hevreha soranî پااڵوتن (paławtin), farisî پالودن (palûden), pehlewî palûdek (palandî).

hevreha  soranî  پاڵه(pałe),  herdu  ji  aramî  ܦܥܐܠ(pala,  pale:  karker,  xebatker,  şolker,  cotkar, felah)  ji  ܦܥܠ(p--l-:  kirin,  xebitîn,  kar  kirin,  şol  kirin,  şuxulîn,  cot  kirin,  paletî  kirin),  hevreha îbrî ֵעלּפֹו(poêl:  karker)  ji  פעל(peel:  kirin)  û  erebî  فاعل(fail:  karker,  xebatkar,  encamder,  biker,  kirox, fail)  ji  فعل(feele:  kirin).  P  ya samî  û  ya  peyvên  biyanî berê  di  erebî  de  dibû  F  (niha  dibe  B) ji  ber ku di erebî de P nîne. Binêrin herwiha "felah" û "fileh" yên ku ji erebî ketine  kurdî.

ji îranî, hevreha soranî پاڵهوان(pałewan), farisî پهلوان(pehlevan), pehlewî pehlevîk, hexamenîşî perθeve-, sogdî pehlewanî. herwiha hevreha  pehlewî.

Ihtimal e ku bi rêya tirkî balta ji akadî paltu

bi rêya inglîzî pmaphlet ji latînî pamphiletus ku biçûkkera pamphilus e ku ji yewnanî tê: pan- + fîlos ku tê û wateya wê "hertişthez" anku "evîndara/ê her tiştî" ye

bi  rêya  rusî  помидор  (pomîdor)  ji  îtalî  "pomodoro"  ye  ku  ji  "pomo"  (sêv)  û  "doro"  (ya zêrî) anku "sêva zêrî/zêrîn"  tê.

ji  protohindûewropî  pet-  ("destên  xwe  belav  kirin"),  hevreha  paθana  ya  avestayî,  yûnaniya kevn petannýnai, latînî patēre, pandere, prûsiya kevn pettis, lîtwanî petỹs, inglîzî fathom, almanî Faden, skotî aitheamh, albanî pjetem, hîtîtî  pattar

1. firehî, berfirehî: pan + -î2. paşpehnî:hevrehên kurdî pehîn, pêhn, farisî پاشنه, yûnanî φτέρνα (ptêrna), rusî пятка (pyatka)...

bi rêya fransî panique yan inglîzî panic ji yûnanîya kevn πανικός ji παν (hemû)

bi rêya fransî yan inglîzî pantomime ji latînî pantomīmus ji yûnanîya kevn παντόμιμος ji πᾶς (hemû, her) + μιμέομαι (ez zarî vedikim)

têkilî pênc û dehBi pehlewî penzdehum.

hevreha tirkî  papağan,  soranî  بهبهغا(bebeğa),  ji  erebî  ببغاء(bebbeğai),  hevreha  aramî ܒܒܓܐ(bebbegga)  ji  zimanekê  afrîkayî.  Heman  peyv  ketiye  piraniya  zimanên  dinyayê.  Li  jêr  li beşa wergeran  binêrin.

bi rêya fransî papyrus yan inglîzî papyrus ji latînî papyrus ji yûnanîya kevn πάπυρος ji serekaniyek nenas

herwiha  pak,  hevreha  farisî  پاکیزه(pakîzê  -->  pakîze),  pehlewî  pak,  pakih,  sanskrîtî  paveka, latînî purus (--> inglîzî û fransî pure)... hemû ji protohindûewropî peu-, pu- (paqij  kirin).

protohindûewropî: per2("borîn") > per+ut("par") têkilî koma per1 e protoaryayî: parut("par")Avestayî: parut("par") Farisî: pār ("par") Belûçî: pāri ("par") ... irKurmancî: par ("par") Kurdî (Soranî): par ("par")Hewramî: par ("par") Zazakî: par ("par") Sanskrîtî: parūt("par") Ermenî: heru ("par")Yewnanî: pšruti ("par") ... Çavkanî: Horn p.61, MacKenzie P.127

ji fransî paramilitaire ji para- + milîter

bi rêya fransî paranoïa yan inglîzî paranoia ji yûnanîya kevn παράνοια ji παρά (para-) + νους (giyan, ruh)

hevreha soranî  پاراستن(parastin),  pehlewî perhîxten,  -perhîz-,  ji  îranî, têkilî parêz.

ji yewnanî parasîtos (kesa/ê ku ji sifreya xelkê dixwe) ji sîtos (zad, dan, xwirak)

ji par + -e, hevreha farisî pare(h), pehlewî parek, ji protohindûewropî perə- (parçe kirin; parve kirin). Para ya tirkî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin. herwiha hevreha latînî parare.

nêr ji -parêz- (rehê dema niha ji parastin) + bend + -î

ji fransî parfum ji îtalî parfurmare ji par- + fumare

hevreha pirêz (baxçe), bide ber avestayî "peyrideêze" (baxçe, gulistan, bihişt) ji "peyri-" (dor, dorber, dorûber, dewrûdor) + "deêze" (dîwar) anku "cihê dîwarkirî, cihê ku dîwarek yan sûrek  li  dor  hatiye  avakirin  daku  wê  biparêze)  ku  serekaniya  peyva  inglîzî  paradise  (bihişt)  û  ya gelek zimanên din jî yên ewropî ye yên bi eynî maneyê  ye.

jifransi parler (peyivîn, axiftin, şêwirîn) + -ment (bi)

hevreha farisî پارسه (parsê: parsek) ji îranî

hevreha avestayî "perisu-", farisî "pehlû", belûçî "pehlûg", ji îranî

bi rêya fransî partie yan inglîzî party ji latînî partire (parve kirin, parçe kirin)

ji inglîzî partner ji part (par, behr, parçe)

ji protoaryayî perz- (pak, paqij, xwerû, safî), hevreha prwd. պարզ (parz) ya ermenî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin.

ji partî paš, avestayî pas-ča. herwiha farsiya kevn pasā, pehlewî pas, farisî pas.

ji îranî, hevreha soranî پاشا(paşa), farisî پادشاه(padişah), pehlewî patexşah, hexamenîşî pati-xşayeth-, têkilî paye + şah.

ji  fransî  passage  (derbasgeh,  derbend,  bihur,  bor,  rê  tê  re  borînê)  ji  passer  (borîn,  derbas bûn) +  -age

pas- ("parastin") + -e- + -van, hevreha پاسبان (pasban) ya farisî, paspan ya pehlewî, pahrepan ya parsî, pāθrapāna- < pāθra yên avestayî. պահապան ya ermenî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin. Rehê peyvê peh₂- ("parastin) ya protohindûewropî û paH- ya protoaryayî ku herwiha serekaniya peyva payîn ya kurdî ye jî.

ji inglîzî pacifist yan frensî pacifiste, têkilî pasîfîk, ji fransî pacifique ji latînî pacificus (aştîxwazî) ji pax (aştî,  aramî)

ji  inglîzî  pacifism  yan  frensî  pacifisme,  têkilî  pasîfîk,  ji  fransî  pacifique  ji  latînî  pacificus (aştîxwazî) ji pax (aştî,  aramî)

ji protohindûewropî polto-, protoaryayî pate-, hevreha पट (paṭa) ya sanskrîtî û полотно (polotnó)  ya  rûsî  yan  jî  ji  îranî,  hevrehên  din  yên  kurmancî  pêçan,  pêçandin,  paçe,  pêçik,  pêçik, pehlewî  pêçek, farisî پیچه(pîçê)  û  پوشاک(pûşak).  Peçe  ya tirkî  ji  îranî ye.

ji fransî pathologie ji yûnanî πάθος (pathos: derd, êş, pato-, -patî > homeopatî) + - λογία (logia: -nasî, -zanî, -lojî).

ji yûnanîya kevnar πατριάρχης

bi rêya fransî pavillon ji latînî papilio

ji inglîzî pound li gor bilêvkirina frensî

ji baqir, hevreha tirkî bakır, hemû bi metatezê ji navê Qibrisê (qubir > baqir) ji yûnanî Κύπρος (Kûpros: Qibris) ku herwiha serekaniya navê heman madenî ye bi gelek zimanên ewropî jî: inglîzî copper, almanî Kupfer, fransî cuivre...

ji farisî  ڀایانji  ڀاى(pay: pê).  ji  eynî rehî:  paye,  paytext, payidar.

hevreha soranî پایه(paye), farisî پایه(payê/paye) ji îranî, têkilî pê, bi farisî پاى(pay), bi soranî پا (pa)

ji protohindûewropî peh₂- (parastin), protoaryayî paH-, têkilî 𒉈𒉈 (pa-) / 𒉈𒉈𒉈𒉈 (pāyu-) < poh₂yu  yên  avestayî,  𒉈𒉈𒉈𒉈  (pā-)  ya  farisiya  kevn,  py-  /pāy-/  ya  pehlewî,  پاییدن(payîden)  ya  farisî. Hevreha ava(kirî) ya kurdî  ye.

protoaryayî:Avestayî: paitideaze- ("payiz") Farisiya Kevin: patideaze ("payiz") Middle Persian: pādēz ("payiz") Farisî: pāyīz ("payiz")Osetî: fäzzäg ("payiz")Hewramî: pāiz ("payiz") ... (Zazakî: pāyīz) ir Çavkanî: Horn p.64

hevreha soranî پایتهخت (paytext), farisî پایتخت(payitext), tacikî пойтахт (poytext), hemûji îranî, têkilî pê + text ("cihê piyê textê hikûmetê/paşayî). Poytaxt ya ozbekî û پایتخت (paytaht) ya osmanî ji zimanên îranî hatine wergirtin.

têkilî pênc û deh protohindûewropî: penkwe-dekm ("pazde") protoaryayî: pence-dese ("pazde") Avar: pencedese ("pazde")Pehlewî: pencdahum ("pazde")Farisî: panzde ("pazde")Belûçî: panzda ("pazde")Osetî: findäs ("pazde") ... Kurmancî: pazde ("pazde")Kurdî (Soranî): panze ("pazde")Zazakî: pancyes ("pazde")Sanskrîtî: pánčadaśa ("pazde") Yewnanî: dekapénde ("pazde") Latînî: quīndecim ("pazde") ...Almanî: fünfzehn ("pazde")Înglîzî: fifteen ("pazde")Çavkanî: Horn p.63, Lubotsky

ji inglîzî PC, kurtkirina personal computer (kompûtera şexsî) ji personal + computer.

ji protohindûewropî pṓds, têkilî pata ya hîtî, πούς û ποδός yên yewnaniya kevn, पद् ya sanskrîtî,  pēs  û  pedis  yên  latînî,  pad-  ya  protoaryayî,  pade-  ya  avestayî  û  ya  farisiya  kevn,  pa  ya farisiya  nû  û  soranî,  pay  ya  zazakî,  pied  ya  frensî,  под  (pod:  erd,  bin)  ya  rusî,  fōts  ya  proto- cermenî, foot/feet yên inglîzî û Fuß ya elmanî. protohindûewropî: ped- / pod- ("pî,  pê") protoaryayî:  pad-  ("pî,  pê")  Avestayî:  pāda-  ("pî,  pê")  Farisiya  Kevin:  pāda  ("pî,  pê")  Pûnjabî:  pd ("pî, pê") Farisî: pā ("pî, pê") ...irOsetî: fad ("pî, pê")Belûçî: pād ("pî, pê")Kurmancî: pî, pê ("pî, pê") Kurdî (Soranî): pa ("pî, pê")Zazakî: pay ("pî, pê") Sanskrîtî: pāda- ("pî, pê") Yewnanî:  pod- , podos ("pî, pê") Latînî: ped-, pedis ("pî, pê") Alm.: damit, Fuß ("pî, pê")Înglîzî: foot ("pî,  pê") ... Çavkanî: Horn p.63, Cheung p.305, Watkins p.62,  Etymonline

ji îranî, hevrehên din yên kurmancî pêçan, pêçandin, paçe, pate, pêçik, pehlewî pêçek, farisî پیچه(pîçê) û پوشاک(pûşak).

pêç +  -an,  ji  îranî,  hevreha pehlewî  pêçîden, farisî پوشیدن(pûşîden)

Maneya bingehîn tilên piyan bû, ji îranî, hevreha farisî پاچه (paçê: pêyên biçûk, yên heywanan), pehlewî paçek, têkilî pê.

pêç  +  -ik,  ji  îranî,  hevrehên  din  yên  kurmancî  pêçan,  pêçandin,  paçe,  pate,  pêçik,  pehlewî pêçek, farisî  پیچه(pîçê)  û  پوشاک(pûşak).

bi rêya fransî pédagogue yan inglîzî pedagogue ji yewnanî

bi rêya fransî pédale ji latînî pedalis, têkilî pî / pê yên kurdî

pê (bi wê/wî) + diviya (vîn). "Pêtvî" eslen "pê-divî" ye lê ji ber di devoka behdînî de - ku ev  peyv  lê  li  kar  e  -  "di-"  bi  pirranî  wek  "t"  yan  "it"  tê  gotin  (ez  dikimez-it-kim"),  "pêdivî"  jî  bûye "pê-t-vî". "Divî" jî kurtkirina "di-viya" ye anku "pê-viyayî".Di soranî de jî heman peyv wek "pêwîst" heye ku ji "pê" (bi wê) + "wîst" (ku rehê dema borî ji lêkera "wîstin" e ku maneya "xwestin" yan "vîn, viyan" ya kurmancî dide).Seyr û sosret e ku çima di herdu zaravayan de jî bi rengdêrê re forma dema borî (di kurmancî de boriya berdewam "di-viya" û di soranî de boriya sade "wîst") hatiye bikaranîn û ne partîsîpa borî wek "hezkirî, hebandî, bijandî, evandî, viyayî, xwestî". Eger partîsîpa dema borî hatibûya bikaranîn, ew peyv ê wiha bûna: pêviyayî û pêwîstû.Bi heman awayî xweştivî ya kurmancî û xoşewîst ya soranî jî hatine  çêkirin.

ji yûnanîya kevn παιδοφιλια ji παις (zarrok) + φιλια (-fîlî)